عملیات بارورسازی ابرها در ایران آبان ماه آغاز می‌شود!

طرح ملی بارورسازی ابرها در ایران برای سال جاری وارد فاز عملیاتی خود می‌شود. به گفته رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فن‌آوری‌های نوین آب‌های جوی، فاز اجرایی این پروژه از نیمه آبان‌ماه کلید خواهد خورد و در حال حاضر، مراحل آماده‌سازی فنی و لجستیکی شامل تجهیز ناوگان هوایی و تعریف دقیق مناطق عملیاتی در حال انجام است. این اقدامات گسترده، به منظور افزایش کارایی و پوشش‌دهی مناطق بیشتری از کشور صورت می‌گیرد.

گسترش ناوگان هوایی و تعیین مناطق کلیدی هدف

برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در سازمان توسعه و بهره‌برداری فن‌آوری‌های نوین آب‌های جوی نشان می‌دهد که در راستای توسعه کمی و کیفی این عملیات، ناوگان هوایی اختصاص داده شده به این طرح تقویت خواهد شد. در حال حاضر، چند فروند هواپیمای تخصصی در دست تجهیز قرار دارند و انتظار می‌رود تعداد کل هواپیماهای مورد استفاده در پروژه از دو فروند فعلی به پنج فروند افزایش یابد. علاوه بر هواپیماها، استفاده از پهپادها (هواپیماهای بدون سرنشین) نیز در این عملیات پیش‌بینی شده است.

در مرحله نخست اجرای طرح، چهار حوزه آبی و جغرافیایی مهم کشور به عنوان مناطق عملیاتی اصلی تعیین شده‌اند. این حوزه‌ها عبارتند از:

• حوضه آبریز دریاچه ارومیه: این منطقه به دلیل اهمیت حیاتی در احیای دریاچه، یکی از اهداف اصلی محسوب می‌شود که منافع آن برای چندین استان کشور ملموس خواهد بود.
• حوضه آبریز زاینده‌رود: افزایش منابع آبی این حوضه نیز در اولویت قرار دارد.
• استان خراسان رضوی: یکی از مناطق کلیدی در شرق کشور برای اجرای عملیات بارورسازی است.
• استان تهران: پایتخت کشور نیز در فهرست مناطق عملیاتی جدید طرح قرار گرفته است.

همچنین، برای افزایش دقت و بهبود اثربخشی عملیات، ۱۲ پایگاه تخصصی در استان‌های مختلف طراحی شده است. هدف از ایجاد این زیرساخت‌ها، تطبیق روش‌های بارورسازی با ویژگی‌های اقلیمی و پتانسیل بارشی هر منطقه و در نتیجه ارتقای سطح عملیات است.

چالش‌های مالی و میزان تأثیرگذاری علمی پروژه

رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فن‌آوری‌های نوین آب‌های جوی در ادامه این گفتگو، به چالش‌های پیش‌روی توسعه طرح اشاره کرد. یکی از موانع اصلی، محدودیت‌های منابع مالی است که به طور مستقیم بر هزینه‌های پروازی تأثیر می‌گذارد. افزایش نرخ ارز، موجب افزایش قابل توجه هزینه‌ها شده است. در همین راستا، پیگیری‌های لازم جهت تأمین بودجه مورد نیاز و توسعه ناوگان از طریق همکاری با سازمان برنامه و بودجه کشور در حال انجام است.

در خصوص میزان اثرگذاری این پروژه بر حجم بارش‌ها، بررسی‌ها و ارزیابی‌های علمی نتایج مثبتی را نشان می‌دهند. در سطح جهانی، بر اساس استانداردهای مراجع معتبر، افزایش بارش‌ها در پی بارورسازی ابرها معمولاً بین ۵ تا ۱۵ درصد اعلام می‌شود. با این حال، ارزیابی‌های انجام شده توسط مؤسسه آب دانشگاه تهران بر اساس عملیات صورت گرفته در ایران، حاکی از میانگین افزایش بارش بین ۱۵ تا ۲۰ درصد بوده است. این میزان، البته به شدت تابع نوع سامانه‌های ابری موجود و شرایط اقلیمی منحصر به فرد مناطق مختلف است.